Chùa thường gọi là chùa Tháp, tọa lạc
ở thôn Tức Mạc, xã Lộc Vượng, ngoại thành Nam Định, tỉnh Nam Định. Chùa
cách thành phố Nam Định khoảng 5km về phía Bắc. Chùa thuộc hệ phái Bắc
tông. Chùa được vua Trần Thánh Tông cho dựng vào năm 1262 ở phía Tây
cung Trùng Quang, phủ Thiên Trường. Các bản văn khắc trên bia cho biết
chùa có từ thời Lý, được mở rộng với quy mô lớn vào thời Trần.
Cụm
kiến trúc chính của chùa bao gồm 9 gian tiền đường gắn với thiêu hương
3 gian, thượng điện 3 gian. Qua sân hẹp, dãy ngang 11 gian kết hợp với
hành lang mỗi bên 11 gian tạo thành quần thể "Nội Công ngoại Quốc".
Chùa
Phổ Minh mở đầu kiến trúc Phật giáo thời Trần. Các công trình kiến trúc
và chạm khắc ở đây còn giữ được dấu ấn của thời Trần, thời Mạc như: bộ
cánh cửa bằng gỗ lim (mỗi tấm cao 1,92m, rộng 0,79m) ở nhà bái đường,
tháp Phổ Minh, đôi sấu ở tam quan, rồng ở thành bậc tiền đường, tháp và
tượng Bà chúa Mạc v.v... Chùa vốn có một vạc lớn bằng đồng được xếp vào
"Thiên Nam tứ đại pháp khí" (vạc Phổ Minh, tháp Báo Thiên, chuông Quy
Điền, tượng Quỳnh Lâm) nay không còn.
Tháp Phổ Minh được xây
vào năm 1305, gồm 14 tầng, cao 21,2m, mặt quay hướng Nam, mặt bằng được
bố cục vuông, cạnh đáy của đế dài 5,21m, cửa các tầng ở 4 phía được trổ
theo lối cuốn tò vò. Sách Mỹ thuật của người Việt (Hà Nội, 1989) cho
biết, ban đầu 13 tầng trên được xây bằng gạch trần hòn sắc đỏ au trên
nền cây xanh mướt. Một thương gia giàu có đã bỏ tiền trát vữa lên 13
tầng đó. Dạng kiến trúc của tháp là dạng trung gian giữa loại tháp hoa
sen (phần trên) và tháp tu-di-tọa (phần đế). Tháp được trùng tu năm
1987.
Chùa thờ chư Phật, Bồ tát và thờ tượng Tổ Trần Nhân Tông nhập niết bàn, tượng Tổ Pháp Loa, tượng Tổ Huyền Quang
Chùa đã được trùng tu nhiều lần, lần đại tu mới nhất là vào các năm 1994 – 1995.
Chùa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia. |