Chùa
tọa lạc dưới chân núi Trại Thủy, số 22 đường 23 tháng 10, phường Phương
Sơn, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Điện thoại số : 058.3822558.
Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.
Chùa thường được gọi là chùa Phật Trắng.
Chùa
do Hòa thượng Thích Ngộ Chí dựng trên núi Trại Thủy (xưa còn có tên là
núi con Dơi) vào năm 1886, tên là chùa Đăng Long. Hòa thượng tên Nguyễn
Tâm Văn Nghi, sinh năm 1856, người làng Vinh Điềm, huyện Vĩnh Xương,
tỉnh Khánh Hòa. Ngài viên tịch năm 1935.
Năm 1900, sau một trận bão lớn, chùa bị hư hỏng và dời trên núi xuống địa điểm hiện nay.
Năm 1936, chùa được Hội Phật học Khánh Hòa chọn đặt trụ sở Hội Phật học. Năm 1940, chùa được Hội trưởng Tôn Thất Quyền và Cư sĩ Võ
Đình Thụy vận động tổ chức trùng tu. Đến năm 1968, chùa lại bị hư hỏng.
Từ năm 1971 đến năm 1975, Thượng tọa Thích Thiện Bình đứng ra lo việc
trùng tu chùa. Việc trùng tu mới thực hiện được 60% theo bản vẽ của
kiến trúc sư Võ Đình Diệp.
Ngôi
chánh điện rộng 1.670m2. Điện Phật được bài trí tôn nghiêm. Án chính
thờ tượng đức Phật Thích Ca thuyết pháp, tượng bằng đồng, cao 1,6m,
nặng 700 kg ; hai bên có phù điêu Bồ tát Quán Thế Âm và Bồ tát Đại Thế
Chí. Các bàn thờ phía trước tôn trí tượng đức Phật Thích Ca, Bồ tát Di
Lặc và Bồ tát Quán Thế Âm Thiên thủ Thiên nhãn. Đặc biệt trong điện
Phật có đặt cặp nến lớn, mỗi cây nặng 900 kg, cao 3,4 m do nghệ nhân
Thượng tọa Thích Hiển Chơn (kỷ lục gia Việt Nam) thực hiện tại chùa An
Phú (TP. Hồ Chí Minh), cư sĩ Phạm Nhật Vũ cúng dường năm 2008.
Bên
hông trái của chùa có đường lên đỉnh đồi với 193 bậc cấp. Ở bậc thứ 44,
chùa tôn trí pho tượng lộ thiên đức Phật Thích Ca nhập Niết bàn được
xây dựng vào năm 2003. Tượng có chiều dài 7m, cao 5m, phía sau là bức
phù điêu mô tả chư vị tỳ kheo đang niệm Phật. Lên vài bậc cấp nữa là
tháp chuông với quả đại hồng chung cao 2,2m, nặng 1.500 kg. Ở đỉnh đồi
là pho tượng đức Phật Thích Ca (thường gọi là tượng Phật trắng) do
Thượng tọa Thích Đức Minh, bấy giờ là Hội trưởng Hội Phật học tỉnh
Khánh Hòa, và điêu khắc gia Phúc Điền - Bùi Văn Thêm tổ chức thực hiện
vào hai năm 1964-1965. Phật đài có chiều cao từ mặt bằng lên 24m, từ đế
lên 21m, đường kính đài sen 10m, phần tượng Kim thân Phật tổ cao 14m,
tư thế tọa thiền, uy nghi giữa bầu trời (Phần thân tượng được thực hiện
tại chỗ, còn phần đầu tượng được điêu khắc gia Phúc Điền cho tạo tác
tại Chợ Lớn). Chung quanh đế Phật đài có hình 7 vị Thánh tử đạo. Trước
Phật đài có cặp rồng dài 7,2m hai bên thành bậc cấp dẫn lên Phật đài.
Từ đỉnh đồi, có đường đi qua viếng chùa Hải Đức, là một ngôi chùa danh
tiếng ở Nha Trang.
Người dân Nha Trang có câu :
Ai về viếng cảnh Khánh Hòa
Long Sơn nên ghé, Tháp Bà đừng quên
Kim thân Phật tổ nhớ lên
Nhìn ông Phật trắng ngồi trên lưng trời.
Chùa
đã qua các đời trụ trì như sau : Hòa thượng Thích Ngộ Chí (từ 1886 đến
1935), Thượng tọa Thích Chánh Hóa (từ 1936 đến 1957), Hòa thượng Thích
Chí Tín (từ 1957 đến nay).
Chùa
hiện đặt văn phòng Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Khánh Hòa, Trường Trung
cấp Phật học tỉnh Khánh Hòa. Trường được thành lập từ năm 1982, đã đào
tạo được 5 khóa Trung cấp.
Hằng ngày, chùa đón tiếp đông đảo Phật tử, du khách trong nưóc, nước ngoài đến sinh hoạt, tham quan, chiêm bái.
Chùa Long Sơn là một trong những thắng tích bậc nhất ở miền Trung.
Ảnh 01 : Toàn cảnh chùa

Ảnh 02 : Chùa Long Sơn

Ảnh 03 : Điện Phật

Ảnh 04 : Bàn thờ đức Phật Thích Ca (tượng đồng)

Ảnh 05 : Tượng Bồ tát Quán Thế Âm Thiên thủ Thiên nhãn

Ảnh 06 : Thích Ca Phật đài

Ảnh 07 : Tượng đức Phật Thích Ca trong hoa viên

Ảnh 08 : Tượng đức Phật Thích Ca nhập Niết bàn

Ảnh 09 : Tháp chuông

Ảnh 10 : Trường Trung cấp Phật học Khánh Hòa
Bài và ảnh : Võ Văn Tường