(-GALLERY-)-D-
da: camma (trung)
da bọc xương:
nimamsa (tính từ)
da nhăn: valittaca
(tính từ)
da thú: taca (nam)
da trong: taca
(nam)
da vàng:
kanakacchavī (tính từ), kanakattaca (tính từ)
dã dượi: middha
(trung)
dã man: sāhasasika
(tính từ)
dạ: āma
dạ dày: kucchi
(nam) (nữ), āmāsaya (nam)
dạ thưa: bhante
dạ xoa: yakana
(nam)
dài: dīgha (tính
từ), dīghatā (nữ), dīghatta (trung), āyata
(tính từ)
dại khờ: mandiya
(trung)
dám làm: pagabbha
(tính từ)
dán: laggati (lag +
a), laggana (trung), apeti (ap + e)
dàn xếp: viracayati
(vi + rac + ya)
danh dự: paṭipūjanā
(nữ), payirupāsati (pa + upa + ās + a)
danh hiệu: upasagga
(nam)
danh lợi:
lābhasakkāra (nam)
danh nghĩa: upādhi
(nam)
danh sách: uddāna
(trung)
danh tánh: nāma
(trung)
danh tiếng: kitti
(nữ), kittimantu (tính từ), vissuta (tính từ)
danh vọng: yasa
(nam)
dao: khagga (nam),
sattha (trung), chūrikā (nữ)
dao cạo: khura
(trung)
dao găm: chūrikā
(nữ), satti (nữ)
dày: pagumba (nam),
sanda (tính từ)
dày đặc: gahana
(tính từ), āhundarika (tính từ)
dãy: āvalī (nữ),
panti (nữ)
dạy bảo: sāsati
(sās + a), vāceti (vac + e), pasāsati (pa + sās
+ a), vineti (vi + ni + e)
dạy dỗ: sāsati (sās
+ a), vāceti (vac + e), pasāsati (pa + sās
+ a), vineti (vi + ni + e)
dạy học: vāceti
(vac + e)
dặm: gāvuta (trung)
dâm đãng: duṭṭhulla
(trung)
dẫm đạp: sammaddati
(saṃ + madd + a)
dân chúng: loka
(nam), jana (nam)
dân làng: gāmavāsī
(3) gāmika (nam)
dân tộc: jāti (nữ)
dẫn chứng: dīpanā
(nữ)
dẫn dắt: neti (ni +
a), anupāpeti (anu + pa + ap + e),
niyyānika (tính từ), vāheti (vah + e)
dẫn đến: āvahati (ā
+ vah + a) āvahana (trung), saṃvattati (saṃ
+ vat + a), āneti (ā + nī)
dẫn lùi lại:
paṭineti (paṭi + ni + a)
dâng cúng:
abhisaiñcati (abhi + sic + ṃ + a), abhiseka (nam),
abhisecana (trung), accanā (nữ), pūjeti (pūj + e)
dấu (đóng): muddā
(nữ)
dấu chân quạ:
kākapāda (nam)
dấu hiệu: nimitta
(trung), paññaṇa (trung), lakkha (trung),
lakkhana (trung), liṅga (trung), iṅgita (trung), saññāṇa
(trung)
dấu vết: paññaṇa
(trung), kalaṅka (nam)
dầu (ăn): sinaha,
sneha (nam), tela (trung)
dầu thơm:
gandhasāra (nam), vāsana (trung), sugandha (nam)
dây chuyền:
gīvābharaṇa (trung), hāra (nam)
dây cung: jiyā (nữ)
dây da: vattikā
(nữ), varattā (nữ)
dây đeo bình bát:
aṃsabaddhaka (trung)
dây đeo cổ:
gīvābharaṇa (trung), hāra (nam)
dây leo: latā (nữ)
dây nịt:
kāyabanhana (trung), ovaṭṭikā (nữ)
dây nịt của phụ nữ:
mekhalā (nữ)
dây sào phơi y:
cīvararajju (nữ)
dây thắt lưng:
kāyabandhana (trung)
dây thòng lọng:
rajju (nữ)
dây thừng: tantu
(nam)
dây trầu: nāgalatā
(nữ), tambūlī (nữ)
dây vải: varattā
(nữ)
dây xích: nigaḷa
(nam), sandāna (trung)
dây xích chó:
gaddula (nam)
dẻo dai: sahana
(trung)
dép: pādukā (nữ),
upāhana (trung)
dẹp đi:
paṭivinodeti (paṭi + vi + nad + e), nibbaṭṭeti (ni +
vat + e), nibbāhana (trung), pahāna (trung), chaḍḍaka (tính
từ),
samīrati (saṃ + īr + a), virājeti (vi + rāj + e), vitarati (vi
+ tar +
a), vitarana (trung), vineti (vi + ni + e), viyūhati (vi + ūh +
a),
vyantīkaroti (vi + anta + kar + a)
dê cái: ajā (nữ),
ajī (nữ)
dê đực: chakalaka
(nam), chagalaka (nam)
dê: aja (nam), cīrī
(nữ)
dễ chịu: sammati
(saṃ + a), sammati (saṃ + a), sāta (trung),
phāsu (nam)
dễ dãi: subbaca
(tính từ)
dễ dàng: sukara
(tính từ), saṃsandati (saṃ + sand + a), sāruppa
(tính từ), nidahati (ni + dah + a), nidhāna (trung), nidheti
(ni + dha
+ a)
dễ dạy: vacanakara
(tính từ), vasanuvattī (tính từ),
sovacassatā (nữ), sudanta (tính từ), vidheyya (tính từ)
dễ hiểu: suvijāna
(tính từ)
dễ làm: sukara
(tính từ)
dễ nuôi: subhara
(tính từ)
dễ sợ: bībhacca
(tính từ)
dễ thấy: sudassa
(tính từ)
dễ thương:
rāmaṇeyyaka (tính từ), rucita (tính từ), vaggu (tính
từ), cārudassana (tính từ), kamanīya (tính từ), siniddha (tính
từ)
dệt (vải):
upavīyati (upa + vā + i + ya), vināti (vi + nā),
vīyati (vā + i + ya)
di chuyển: īrati
(ir + a), carati (car + a), palavati (plav +
a)
di tản: sañcarati
(saṃ + car + a)
di vật: dhātu (nữ)
dì (chị của mẹ):
mātucchā (nữ)
dĩa: bhājana
(trung), maṇḍala (trung), pāti (nữ), kaṃsa (nam),
thāli (nữ)
dĩa nhỏ: tattaka
(trung)
diêm chúa: yamarāja
(nam)
diêm vương:
yamarāja (nam)
diễm lệ: ramanīya
(tính từ), sumannohara (tính từ)
diễn đạt bằng lời:
bhāsati (bhāṣ)
diễn giả:
cittakathika (nam), cittakathī (nam)
diễn kịch: visūka
(trung)
diễn thuyết:
ajjhabhāsati (adhi + ā + bhās + a)
diễn từ: vacī (nữ)
diễn viên: naṭa
(nam), naṭaka (nam)
diện mạo: vadana
(trung)
diệt: māreti (mar +
e)
diệt mất: nirodheti
(ni + rudh + e)
diệt tận gốc:
samucchiṇdati (saṃ + chid + ṃ + a)
diệt tắt (lửa phiền):
nibbāna (trung), nibbāpana (trung),
nibbāpeti (ni + vā + e)
diệt tắt:
vūpasammati (vi + upa + sam + ya), nirodha (nam)
diệt trừ ái dục:
kilesakkhaya (nam)
diều hâu: kulala
(nam), sena (nam), senaka (nam)
dính chặt:
abhinivisati (abhi + ni + vis + a), abhisajjati
(abhi + sad + ya), abhisajjana (trung)
dính lại: yojeti
(yuj + e)
dính liền: bandhati
(bandh + a)
dính líu:
paramāsati (pari + ā + mas + a), bandha (nam),
madanīya (tính từ), missa, missaka (tính từ), nirata (tính
từ), yoga
(nam), sārajjati (saṃ + raj + ya), sārajjanā (nữ), sita (tính
từ),
madanīya (tính từ), rati (nữ), lagga (tính từ), laggati (lag +
a),
laggana (trung), vinibandha (nam), visattikā (nữ), abhisajjati
(abhi +
sad + ya), abhisajjana (trung), vyāsatta (tính từ)
dính lưới:
jālakkhika (trung)
dính mắc: lagga
(tính từ), laggati (lag + a), laggana (trung),
sālaya (tính từ)
dính nhau: samavāya
(nam), samāyuta (tính từ)
dịp: samaya (nam),
vāra (nam)
dịu dàng: maddava
(trung), mudu (tính từ), muduka (tính từ)
do đâu ?: kuto
(trạng từ)
do dự: saṅkati (sak
+ ṃ + a), parisappanā (nữ), kukkuccaka
(tính từ), vikappa (nam)
do nghiệp tạo:
kammaja (tính từ), kammanibbatta (tính từ)
dò xét: parikkhati
(pari + ikkh + a)
dọa nạt: tajjanā
(nữ)
dòn: bhejja (tính
từ)
dọn: āropana
(trung)
dọn dẹp:
samugghateti (saṃ + u + ghat + e), samugghata (nam),
nibbāhana (trung)
dòng dõi: kulavaṃsa
(trung), jāti (nữ), paramparā (nam)
dòng giống: vaṇṇa
(nam), vaṃsa (nam), gotta (trung), pajā (nữ)
dòng giống tốt:
ājañña (tính từ), ājānīya (tính từ)
dòng nước: udahārā
(nữ), ogha (nam), dhārā (nữ), panāḷikā (nữ)
dòng nước mãnh liệt:
caṇdḍasota (nam)
dòng sông: nadī
(nữ)
dòng suối: dhārā
(nữ)
dòng vua chúa:
khattiya (tính từ)
dõng mãnh: viriya
(trung)
dỗ dành:
samassāseti (saṃ + ā + ses + e), ullapanā (nữ)
dốc đứng: ukkūla
(tính từ)
dốc núi: taṭa
(trung)
dốc xuống: vikūla
(tính từ)
dối trá: musā
(trạng từ), vañceti (vañc + e)
dồi dào: pahūta
(tính từ), bahu (tính từ), bāhullā (trung),
vepulla (trung)
dội lại: sammiñjati
(saṃ + inj + a)
dột: vijjhati
(vyadh)
dơ bẩn: kālusiya
(trung), raja (nam), rajjana (trung), uklāpa
(tính từ), vikata (trung), kasambujāta (tính từ)
dơ dáy: mala
(trung), malatara (tính từ), malina (trung),
malinaka (trung), parikilesa (nam)
dơi: pakkhabilāla
(nam), ajinapattā (nữ)
dời: viyūhati (vi +
ūh + a), viyūhana (trung), paṭivattana
(trung)
dời đi: ādhunāti (ā
+ dhu + nā) iriyati (iriy + a), apakassati
(apa + kam + a), nibbaṭṭeti (ni + vat + e), nibbāhana (trung),
panudati (pa + nud + a), pahāna (trung), paṭivinodana (trung),
paṭisaṃharati (paṭi + saṃ + har + a), samatikkamati (sām + ati
+ kam +
a), samatikkama (nam), samatikkamana (trung), samativattati
(saṃ + ati
+ kam + a), samugghateti (saṃ + u + ghat + e), samugghata
(nam),
sañcarati (saṃ + car + a), sarati (sar + a), ūhanati (u + han +
a),
vidhunāti (vi + dhū + nā), dhunāti (dhu + nā), vitarati (vi +
tar +
a), vitarana (trung)
dời đổi: vinodana
(trung), samīrati (saṃ + īr + a)
dời qua: anusakkati
(anu + sakk + a)
dù: ātapatta
(trung), chatta (trung)
dù lọng: catta
(trung)
dụ dỗ: rajanīya
(tính từ)
dục vọng: ejā (nữ)
dùng (ăn): bhuñjati
(bhuj + ṃ + a)
dùng (xài): valañja
(trung), paribhoga (nam)
dùng bữa: bhakkhati
(bhakkh + a)
dũng cảm: āsabhī
(nữ)
dũng mãnh: nibbhaya
(tính từ)
dũng sĩ: vikkama
(nam)
dụng cụ: parikkhāra
(trung)
dụng cụ canh tác:
kasibhaṇḍa (trung)
duy trì: abhipāleti
(abhi + pāl + e), bharati (bhar + a)
duyên cớ: dāpana
(trung)
duyên dáng: vilāsa
(nam), vilāsī (tính từ), laddhaka (tính từ)
dư luận: siloka
(nam)
dư sót: avasissati
(ava + sis + ya), avasesa (trung) (tính từ),
sesa (tính từ)
dữ dội: atighora
(tính từ)
dữ tợn: caṇḍa (tính
từ), caṇḍikka (trung), kurūra (tính từ)
dự kiến: pariyuṭṭhāna
(trung)
dưa chuột: eḷaluka
(trung), kakkākī (nữ), indavāguṇi (nữ)
dưa leo: eḷaluka
(trung), kakkākī (nữ), indavāguṇi (nữ)
dựa vào: nissayati
(ni + si + ya)
dửng dưng:
upekkhaka (tính từ)
dựng lông lên:
haṃsati (haṃs + a)
dựng tóc gáy:
haṃsati (haṃs + a)
dược sư: tikicchaka
(nam)
dưới đáy: mūla
(trung)
dưới thấp: heṭṭhā
(trạng từ), ora (tính từ)
dương vật: aṅgajāta
(trung), purisaliṅga (trung)
dương xỉ: nattamāla
(nam)
dưỡng đường: ārogya
(trung)
dưỡng sức:
vissamati (vi + sam + a)
dứt bỏ: pariccajati
(pari + caj + a), pahāna (trung), virajjana
(trung), anuppadāti (anu + pa + dā + a), anuppadeti ( anu + pa
+ dā +
e), cāga (nam), nikkhipati (ni + khip + a), vossajati (vi +
ava + saj
+ a), vossagga (nam), vivajjeti (vi + vajj + e), vivajjana
(trung)
dứt bỏ phiền não:
kilesappahāṇa (trung)
dứt bỏ tình dục:
rāgakkhaya (nam)
dứt hết si mê:
mohakkhaya (nam)
dứt nghiệp:
kammakkhaya (nam)
*