Lợi ích cá nhân - Bàn tay vô hình
Trong
một buổi chia sẻ những vấn đề thường gặp trong công việc kinh doanh của
tổ chức và cách vận dụng giáo lý, tinh thần nhà Phật để giải quyết vấn
đề đó, tôi nhận được một câu hỏi rất thú vị và ý nghĩa từ một em sinh
viên của một trường Đại học Kinh tế về lợi ích cá nhân trong môi trường
công việc, câu hỏi đó liên quan đến vấn đề thanh niên ngày nay thường
quan tâm nhiều đến lợi ích cá nhân và việc quan tâm đó có ảnh hưởng đến
sự phát triển của tổ chức hay không? Thiết nghĩ, vấn đề này chắc chắn
không phải là điều mà chỉ mình em trăn trở, mà còn là điều trăn trở của
không ít thanh niên thế hệ ngày nay.
Mọi vấn đề xảy ra và tồn tại trong cuộc sống đều có 2 mặt, và lợi ích cá nhân cũng không nằm ngoài phạm trù đó.
Con
người chúng ta từ khi sinh ra ai cũng có nhu cầu về vật chất và tinh
thần. Khi lớn lên, càng tiếp xúc với xã hội nhiều hơn nhu cầu lại tăng
lên theo thời gian. Trong môi trường doanh nghiệp cũng vậy, nhu cầu đó
là hoàn toàn chính đáng và không hề mâu thuẫn gì với mục tiêu phát triển
doanh nghiệp bởi khi ta mang lại lợi ích cho doanh nghiệp thì ta sẽ
được được thụ hưởng những giá trị đó do ta tạo ra giống như luật nhân
quả nhà Phật mà thành.
Văn
hóa của một doanh nghiệp có tư duy và làm ăn chân thật không đòi hỏi
nhân viên của họ phải luôn hy sinh lợi ích cá nhân cho tập thể mà ngược
lại người ta vẫn có quyền khát khao lợi ích cá nhân. Tuy nhiên, phải tận
tụy, hết lòng hết sức vì công việc, vì những người mà ta có trách nhiệm
phục vụ. Chế độ đãi ngộ và thu nhập của chúng ta ở đâu ra? đó là từ
ngân sách của tổ chức, đó là từ khách hàng và nói chính xác hơn là mồ
hôi, là nước mắt của những đồng nghiệp đang cùng lao động. Khi nhận
những lợi ích đó, chúng ta phải có trách nhiệm với những người đã trao
cho chúng ta để chúng ta có đủ phương tiện để làm việc, tồn tại và làm
giàu, ít nhất cũng phải tương xứng với giá trị của nó. Nếu sống vì lợi
ích cá nhân thì hãy sống từ cái chân, thiện, mỹ trong trái tim tràn đầy
nhân văn của mỗi con người.
Mặt
trái của lợi ích cá nhân là khi còn tồn tại những người làm việc gì
cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của mình, không quan tâm đến lợi ích của
tập thể, “Miễn là mình béo, mặc thiên hạ gầy”. Nó là mẹ đẻ ra tất cả mọi
tính hư nết xấu như: lười biếng, suy bì, kiêu căng, kèn cựa, nhút nhát,
lãng phí, tham ô v.v. Nó đi ngược lại với văn hóa xây dựng tổ chức. Khi
đó lợi ích cá nhân là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt; nó khéo dỗ dành
người ta đi xuống dốc. Mà ai cũng biết rằng xuống dốc thì dễ hơn lên
dốc.
Lợi ích cá nhân là phương tiện đưa giá trị con người hay tổ chức xuống dốc một cách nhanh nhất
Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy “Học cái tốt thì khó, ví như người leo
núi, phải vất vả, khó nhọc mới lên đến đỉnh. Học cái xấu thì dễ, như
người trên đỉnh núi trượt chân một cái là nhào xuống vực sâu”. Có những
người cùng làm doanh nghiệp trong giai đoạn khởi sự thì rất đoàn kết,
trước thách thức, khó khăn không chịu khuất phục, nhưng đến khi doanh
nghiệp bắt đầu phát triển thì mất lập trường, vun vén lợi ích cho bản
thân. Cho nên sự khắc nghiệt của thương trường không nguy hiểm bằng “bản
ngã” vì nó làm hại mình mà mình không trông thấy.
Vậy nên doanh nghiệp muốn phát triển thì cần biết hài hòa và điều tiết lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu
thuẫn với lợi ích tập thể, thì văn hóa doanh nghiệp đó cần đòi hỏi lợi
ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung của tập thể.
Tiền - Đồng tiền có hai mặt
Tiền đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta, không ai phủ nhận về điều này, tuy nhiên thực
tế cho thấy là không phải bao giờ tiền bạc cũng có thể giúp chúng ta
giải quyết được mọi vấn đề. Nhiều người thường đánh giá các mối quan hệ
trong cuộc sống qua giá trị tiền bạc, hoặc đánh giá người khác qua số
tiền kiếm được trong công việc. Những cách đánh giá như thế thường là
không chính xác, và do đó rất dễ dẫn đến nhiều nhận thức, phán đoán sai
lầm về sự việc cũng như con người.
Đối
với nhiều người tiền bạc là một trong những động lực thúc đẩy sức làm
việc. Một công việc nặng nhọc vẫn được nhiều người chấp nhận nếu như có
thể giúp kiếm được một khoản tiền khá lớn và ngược lại, một công việc
nhẹ nhàng và hợp với khả năng nhưng vẫn có thể bị từ chối nếu như tiền
thù lao bị cho là quá ít. Cách tư duy này có vẻ như không có gì sai trái
nhưng thực ra lại là chỗ sai lầm trong nhận thức của rất nhiều người.
Tiền tệ, đồng tiền nhiều khi cũng tệ
Nếu
như cuộc sống luôn diễn ra một cách bình lặng thì việc đồng nhất giá
trị tiền lương với giá trị công việc cũng sẽ không có gì đáng nói. Tuy
nhiên, cuộc sống không diễn ra bằng phẳng như chúng ta mong muốn, luôn
có những thay đổi và biến cố lớn nhỏ xoay quanh ta. Và mỗi khi phải đối
mặt với những biến cố lớn trong cuộc đời, chúng ta sẽ dễ dàng nhận thấy
tiền bạc không thể giúp ta giải quyết được tất cả.
Vì
đồng tiền mà nhiều người đã khóa lại cánh cửa bước vào tương lai của
mình, chắc chắn họ đã nhận ra rằng số tiền mà họ kiếm được hoàn toàn
không thể mang lại cuộc sống tự do, hạnh phúc. Vì đồng tiền họ đã đánh
mất nhân cách, lương tri, niềm tin của bạn bè, của xã hội, thậm chí sẵn
sàng nhúng tay vào những việc làm phi pháp, phi đạo đức, chỉ để đổi lấy
những mảnh giấy vô tri vô giác, và đổi lấy những sai lầm đó bằng chính
cuộc đời mình, bởi vì tiền bạc mà họ kiếm được hoàn toàn không có chút
giá trị thật nào cả.
Khi
biết nhận thức đúng về giá trị của tiền bạc sẽ giúp chúng ta không rơi
vào sai lầm trong suy nghĩ và hành động. Quả thật, chúng ta luôn cần
tiền để thỏa mãn những nhu cầu trong cuộc sống. Nhưng những nhu cầu đó
luôn có giới hạn nhất định, và chúng ta cũng có thể học cách sống tri
túc để giới hạn một cách hợp lý mọi nhu cầu của mình.
Nhận
thức đúng về giá trị của tiền bạc, chúng ta sẽ sử dụng tiền kiếm được
một cách hợp lý hơn, và sẽ không bao giờ bị cuốn hút theo tiền bạc đến
nỗi quên đi những giá trị thật có khác trong cuộc sống.
Chữ Tâm - Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến
Chữ Tâm độc tự thế mà hay
Thành bại hơn thua bởi chữ này
Tuổi trẻ gắng gìn già cố giữ
Cuộc đời gắn trọn cả vào đây
Tinh
thần nhà Phật có dạy “Có tu Tâm thì mới tu được nghiệp, Tâm có sáng thì
nghiệp mới thành”. Thực tế cho thấy có nhiều người đạt được kết quả
kinh doanh nhưng lại không đạt được sự kính trọng của xã hội, vì giá trị
cốt lõi mà họ xây dựng thiếu chữ Tâm. Những hành động của họ thiếu tính
nhân văn thì làm sao được người khác yêu mến.
Chữ Tâm độc tự thế mà hay...
Người
làm kinh doanh với tâm trong sáng, lợi mình lợi người, thấy được cái
chân cái giả, thấy được những quy luật, những chuyển biến cuộc đời và
ứng dụng cái thấy vào cuộc sống thường nhật thì người đó sẽ có nhiều
niềm vui dù công việc có thăng có trầm.
Ngược
lại, dù hiệu quả công việc rất tốt, sự nghiệp thành đạt nhưng nếu không
tìm được những phút giây an bình nội tại, không thấy được bản chất cuộc
đời, lấy giả làm chân, lấy phương tiện làm cứu cánh thì người đó vẫn là
những người nghèo khổ nhất cuộc đời: nghèo tình thương, nghèo hạnh
phúc, nghèo an lạc.
Kinh
doanh theo tinh thần đạo Phật là phải biết giữ cho tâm luôn trong sáng,
tự lợi - lợi tha, trong kinh doanh mà vừa làm lợi cho mình vừa làm lợi
cho người thì đó mới là phương thức kinh doanh bền vững, hiệu quả. Bởi
tính nhân quả là quy luật tồn tại khách quan của cuộc sống. Do đó khi đã
hiểu và tin theo, chúng ta tự biết mình nên làm gì và không nên làm gì,
như lời dạy của một vị thầy.
Phật
nói “Quá khứ đã qua rồi, tương lai thì chưa đến, ta chỉ thực sự sống
trong giây phút hiện tại”. Nếu đánh mất hiện tại thì sẽ đánh mất cuộc
sống! Nếu ta quá ưu tư về quá khứ, quá lo nghĩ về tương lai, để luôn đắm
chìm trong sự bất an, ta sẽ không có hạnh phúc, dù là người có nhiều
tiền, nhiều quyền, nhiều danh tiếng…