Chùa
tọa lạc ở số 243 đường Sư Vạn Hạnh, phường 9, quận 10, TP. Hồ Chí Minh.
ĐT: 08.8354383, 08.8345143. Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.
Vào
năm 1948, Hòa thượng Thích Trí Hữu từ chùa Linh Ứng ở Ngũ Hành Sơn (Đà
Nẵng) vào lập ngôi chùa nhỏ bằng cây lợp lá, mang tên Ứng Quang.
Đến
năm 1950, Hòa thượng Thích Trí Hữu đã giao quyền quản lý ngôi chùa cho
Hòa thượng Thích Thiện Hòa để hoằng dương Phật pháp. Hòa thượng Thích
Thiện Hòa đã cho xây dựng ngôi chánh điện theo kiểu chùa Từ Đàm (Huế).
Sau đó, Ngài cho xây tăng xá, giảng đường và nhà trù.
Năm
1951, Hòa thượng Thích Thiện Hòa đã vận động các trường Phật học Liên
Hải, Mai Sơn, Sùng Đức và Ứng Quang hiệp nhất thành Phật học đường Nam
Việt. Chùa Ứng Quang được đổi tên thành Ấn Quang, được chọn làm trụ sở
của Phật học đường. Hòa thượng được bầu làm Tổng Giám đốc.
Ngày 14 và 15 tháng 7 năm Quý Tỵ (1953), chùa Ấn Quang tổ chức đại lễ khánh thành.
Năm
1955, Hòa thượng cho xây dãy lầu nhà Tổ và trai đường. Liên tục hai năm
sau, Hòa thượng cho xây nhà in Sen Vàng, xưởng nhang Bồ Đề, thư viện,
nhà xuất bản, nhà phát hành Hương Đạo. Năm 1959, Ngài cho xây lại dãy
lầu giảng đường. Đến năm 1966, chánh điện được tôn tạo. Năm sau, lầu
tăng xá, nhà trai được tái thiết. Kiến trúc chùa được xây dựng theo đồ
án của kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thiện.
Điện
Phật được bài trí tôn nghiêm. Chính giữa tôn trí tượng đức Phật Thích
Ca (do Phật tử Minh Dung tạc) và tháp Xá lợi Phật. Chùa có tượng Tổ sư
Đạt Ma bằng gỗ và bộ tranh sơn mài Quan Âm, Văn Thù, Phổ Hiền do nghệ
nhân Trương Văn Thanh (Đại đức Minh Tịnh) thực hiện.
Trong
hơn một phần tư thế kỷ, Hòa thượng Thích Thiện Hòa (1907 – 1978) đã
dành trọn tâm trí và công sức để tôn tạo ngôi chùa, mở trường Phật học
đào tạo lớp lớp tăng tài cho giáo hội. Ngài thế danh Hứa Khắc Lợi, quy
y thọ giới với Tổ Bửu Sơn ở chùa Long Triều (Chợ Lớn) năm 15 tuổi, xuất
gia tại Phật học đường Lưỡng Xuyên (Trà Vinh) năm 28 tuổi. Năm 1952,
Ngài hướng dẫn phái đoàn Giáo hội Tăng già Nam Việt tham dự Đại hội
thống nhất Tăng già Việt Nam tại chùa Quán Sứ (Hà Nội), được suy cử làm
Trị Sự Trưởng Giáo hội Tăng già Toàn quốc. Năm 1965, Ngài được bầu làm
Tổng Vụ trưởng Tổng vụ Tài chánh Kiến thiết Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Thống Nhất. Năm 1973, Ngài được suy tôn Phó Tăng Thống cho đến ngày
viên tịch.
Chùa
là một trung tâm đào tạo nhiều tăng tài cho Phật giáo Việt Nam hiện
đại, là trụ sở của Giáo hội Tăng già Nam Việt, văn phòng Viện Hóa Đạo
và Viện Tăng Thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất trước đây.
Vào
ngày 07 – 3 – 2006, chùa đã tổ chức lễ khởi công xây dựng Tổ đường và
nhà Tăng với sự chứng minh của chư tôn đức giáo phẩm: HT. Thích Từ
Nhơn, HT. Thích Quảng Liên, HT. Thích Hiển Pháp, HT. Thích Trí Quảng ...
Hiện nay, chùa đặt văn phòng Ban Trị sự Phật giáo thành phố Hồ Chí Minh.
Chùa Ấn Quang đã được Chính quyền Thành phố công nhận là Di tích lich sử - văn hoá cấp thành phố.
Chùa là nơi đón tiếp đông đảo Phật tử, du khách đến sinh hoạt, tham quan, chiêm bái thường xuyên.
(TS. Võ Văn Tường, Chùa Việt Nam Xưa và Nay, NXB Giáo Dục, 2007)
(Phổ biến có sự đồng ý của tác giả, cảm ơn Phật Tử Võ Văn Tường)