Tương truyền từ năm 684, dưới thời nhà Đường, chùa đã
được xây cất trên mảnh đất có thế “rồng cuốn đàn cá chép”, chầu về
hướng làng Phương Nhị - nơi có mộ Đô hộ phủ Cao Biền; chính vì nằm giữa
bốn bề là ao hồ nên chùa mới có tên Bất Nhiễm.
Toàn cảnh Bất Nhiễm Tự
Trải
qua bao thăng trầm của lịch sử, chùa bị bắn phá rồi bị cháy nên không
còn giữ được kiến trúc cổ, song lạ kỳ thay, góc chùa còn vẹn nguyên
dáng dấp cổ xưa của một cây sữa mà phụ nữ khắp vùng này bao đời nay
thường trang trọng tới đây xin lấy vài giọt nhựa cây, vào chùa khấn
thầm rồi hòa nước uống để đạt ý nguyện có nhiều sữa nuôi con... Cây sữa
này cũng chính là nơi treo lá cờ đầu tiên của tổ chức Nông hội đỏ thành
lập cách đây hơn 70 năm.
Bất Nhiễm Tự nay thuộc thôn Thọ Am, xã
Liên Ninh, Thanh Trì, Hà Nội. Nơi đây vẫn còn phảng phất nét đặc trưng
của một làng Việt cổ và theo lời cụ Phùng Hữu Kiêm, SN 1920, một trong
số hàng trăm người già trong làng (cả làng có tới 14 cụ thọ từ 90-99
tuổi): thuở xa xưa, giữa làng là khoảng 20 cái ao vuông thành sắc cạnh,
chạy thành vệt dài, giữa là bờ đi nho nhỏ. Nguyên do vì nhà nào khi xây
cất cũng đào đất giữa làng để đắp nền nhà, tạo thành ao liền kề cho
tiện việc sinh hoạt và
lấy nước chữa cháy (bởi mái nhà nào cũng lợp toàn bằng rơm rạ). Ngày
nay, với đà đô thị hóa, nét đặc trưng trên vô tình tạo cho Thọ Am sự
ngăn nắp, gọn gàng thành những dãy phố nhỏ, giữa có lối đi rộng rãi,
bao bọc lấy làng vẫn là những bụi tre rậm rạp.
Cây sữa huyền thoại
Trước sân đình
Thọ Am - nơi lưu giữ 37 đạo sắc do vua Lê ban cho từ những năm đầu thế
kỷ 17 vẫn còn một cái ao rộng và 5 cây quéo thân rộng 2 người ôm không
xuể. Hậu cung đình là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng; chùa Thọ Am ghi
dấu những ngày hoạt động cách mạng đầu tiên của nguyên Tổng Bí thư Đỗ
Mười (quê hương ông chính là làng Nhót) cùng các ông lang Bằng, Nguyễn
Thọ Chân, 3 chị em bà Nhì, bà Tam, bà Tứ... Thọ Am đã và đang giàu lên
với nhiều nghề phụ, không còn nghề bện thừng nứa; những người con Thọ
Am xa quê có quyền tự hào khi nhớ về nét đặc trưng thuần Việt của làng
mình, nhớ về di tích lịch sử chùa Bất Nhiễm và tự hào vì là mảnh đất
hiền hòa có nhiều người sống cao tuổi.
(CA. TP.HCM, 06-05-06)